Voor de ouder

Als kind, jongere of ouder is het niet altijd gemakkelijk om alle stappen in de jeugdhulp alleen te zetten. Misschien heb je veel vragen die je niet zelf durft te stellen, of vind je de contacten in de jeugdhulp emotioneel zwaar, of word je overdonderd door de veelheid aan informatie die je krijgt … Daarom hebben zowel kinderen en jongeren als ouders en opvoedingsverantwoordelijken in de jeugdhulp recht op bijstand door een vertrouwenspersoon. Want je staat er niet alleen voor!

Meer weten? Lees verder na onderstaande video of bekijk de folder vertrouwenspersoon in de jeugdhulp voor ouders en opvoeders.

Wat is een vertrouwenspersoon?

Zowel jij - als ouder of opvoedingsverantwoordelijke - als je kind kunnen een beroep doen op een vertrouwenspersoon. Deze mag je vergezellen naar alle contacten met jeugdhulpverleners. Je vertrouwenspersoon kan je helpen vragen stellen, helpen luisteren, dingen helpen verwoorden, een klankbord voor je zijn …

Hij of zij kan je ondersteunen bij het uitoefenen van je rechten, zoals:

  • je recht op informatie en participatie;
  • je recht op toegang tot je dossier;
  • je recht om problemen aan te geven of om klacht in te dienen;
  •  ...

Een vertrouwenspersoon is in de eerste plaats iemand bij wie jij je goed voelt, en met wie je een vertrouwensband of goede band hebt. Iemand die jou emotioneel kan ondersteunen.

Je hebt het recht om een vertrouwenspersoon mee te nemen, maar het is geen verplichting. Jij of je kind zijn dus niet verplicht om een vertrouwenspersoon aan te duiden of te hebben.

Hoe werkt het?

De vertrouwenspersoon voor ouders

Je kiest zelf een vertrouwenspersoon. Meestal is dat iemand met wie je een goede band hebt en die je vertrouwt: een vriend of vriendin, een zus of broer, een vorige hulpverlener…

Een ‘officiële’ vertrouwenspersoon moet aan volgende voorwaarden voldoen:

  • hij of zij is meerderjarig;
  • hij of zij is niet betrokken bij de (lopende) jeugdhulpverlening; 
  • hij of zij beschikt over een uittreksel uit het strafregister model 2;
  • hij of zij is niet de vertrouwenspersoon van je kind.

De vertrouwenspersoon die jou als ouder of opvoedingsverantwoordelijke bijstaat, moet aan de hulpverleners ook expliciet zeggen dat hij of zij jouw vertrouwenspersoon is.

Wil je iemand aanduiden die niet aan bovenstaande voorwaarden beantwoordt, bespreek dat dan met de hulpverlener. Ook een steunfiguur kan voor jou belangrijk zijn tijdens de hulpverlening.

Je beslist zelf, en in samenspraak met je vertrouwenspersoon, hoe lang je wilt dat iemand als jouw vertrouwenspersoon optreedt. Als je de samenwerking met je vertrouwenspersoon wil beëindigen, bespreek je dat best rechtstreeks met die persoon.

Een vertrouwenspersoon wordt niet betaald voor zijn of haar steun. Hij of zij heeft ook geen recht op verlof tijdens het bijstaan van jou of je kind tijdens zijn of haar werkuren. Je kan ook niemand verplichten om jouw vertrouwenspersoon te worden.

Vind je niemand die jouw vertrouwenspersoon kan zijn? Dan kun je contact opnemen met vzw LUS (0497 43 59 23, info@lusvzw.be). Zij gaan samen met jou op zoek naar iemand die deze rol voor jou kan opnemen: iemand uit jouw netwerk of een andere vrijwilliger.

De vertrouwenspersoon voor kinderen en jongeren

Ook je kind heeft recht op een vertrouwenspersoon. Vaak zal je als ouder je minderjarige kind zelf ondersteunen in de jeugdhulp. Maar soms gaat dit niet, wil je kind dat liever niet of hebben jullie andere belangen. Daarom kan je kind zich ook zelf laten bijstaan door een vertrouwenspersoon.

Ook je kind kan zelf zijn vertrouwenspersoon kiezen. Het kiest best iemand met wie hij of zij een goede band heeft, zoals een familielid, een meerderjarige vriend(in), een leerkracht, of leider uit de jeugdbeweging ... Het kan ook iemand zijn die in het verleden belangrijk was voor je kind maar met wie hij of zij nu minder contact heeft. Een buurvrouw die oppaste na school, een vroegere meester die altijd klaar stond, een vroegere hulpverlener ...

Als je kind nog te klein is om zelf iemand te kiezen, kun jij als ouder iemand aanduiden, behalve als jullie tegengestelde belangen hebben. In uitzonderlijke situaties kan ook de intersectorale toegangspoort of de directeur van de jeugdhulpvoorziening een vertrouwenspersoon aanduiden voor je kind.

Wanneer je kind het moeilijk heeft om een vertrouwenspersoon te vinden of te kiezen, kan hij of zij vragen aan de hulpverleners of begeleiders om hiermee te helpen. Je kind kan ook de vraag stellen aan LUS vzw. Zij zullen samen met je kind op zoek gaan wie voor hem of haar vertrouwenspersoon zou kunnen zijn.

Wanneer een persoon optreedt als vertrouwenspersoon voor je kind, moet deze zich ook zo bekend maken. Hij of zij moet aan vier wettelijke voorwaarden voldoen:

  • hij of zij is aangeduid door het kind of de jongere zelf;
  • hij of zij is meerderjarig;
  • hij of zij is op geen enkele wijze betrokken bij de lopende jeugdhulp;
  • hij of zij heeft een uittreksel uit het strafregister model 2.

Wanneer aan deze voorwaarden is voldaan, kan de jeugdhulpverlening de bijstand van de vertrouwenspersoon niet weigeren.

Ook je kind kan de samenwerking met zijn of haar vertrouwenspersoon stop zetten en vragen dat deze niet langer als zijn vertrouwenspersoon optreedt.

Als ouder kun je uiteraard (en liefst) je kind ten volle ondersteunen in de hulpverlening. Vanuit je ouderlijk gezag en je ouder-kind relatie heb je hier ook veel mogelijkheden toe. Maar je kunt niet optreden als zijn of haar officiële vertrouwenspersoon. Als ouder ben je namelijk rechtstreeks betrokken bij de lopende hulpverlening aan je kind.  

Belangrijk: Als jij of je kind zich door iemand wil laten ondersteunen die niet aan alle voorwaarden voldoet, hoeft de jeugdhulpverlener dit niet noodzakelijk te weigeren (maar kan dit wel). Men spreekt dan van een steunfiguur of vertrouwensfiguur. Deze persoon beschikt niet over dezelfde mogelijkheden en rechten als de ‘officiële’ vertrouwenspersoon, maar kan toch betekenisvol zijn tijdens de hulpverlening.

Rechten en mogelijkheden

De vertrouwenspersoon moet jou of je kind zo goed mogelijk bijstaan en ondersteunen binnen de jeugdhulp. Het is belangrijk dat je:

  • jouw mening en visie over de jeugdhulp van bij het begin duidelijk bespreekt met je vertrouwenspersoon;
  • goed afspreekt met je vertrouwenspersoon wanneer je ondersteuning wenst, en wat je wil dat je vertrouwenspersoon wel of niet doet. Je kan hiervoor gebruik maken van de modelovereenkomst.

Ook als je kind een vertrouwenspersoon kiest, is het belangrijk dat het goede afspraken maakt met zijn of haar vertrouwenspersoon over wat deze wel of niet mag doen voor hem of haar. Het kan hiervoor gebruik maken van de folder over de vertrouwenspersoon voor jongeren.

De vertrouwenspersoon van je kind  kan een vast aanspreekpunt zijn gedurende het hele hulpverleningstraject. Dit betekent dat de vertrouwenspersoon gedurende de hele hulpverlening betrokken kan blijven als hij of zij, en je kind, dit wensen.

Om zijn of haar taak zo goed mogelijk uit te voeren, kan de vertrouwenspersoon, na én in overleg met je kind, o.a.

Jeugdhulpverleners moeten, wanneer je kind hiermee akkoord gaat, de vertrouwenspersoon actief op de hoogte brengen van alle beslissingen over de jeugdhulp. Als je kind bekwaam is, kan het ook zelf gegevens in zijn of haar dossier inkijken, en de vertrouwenspersoon vragen om hem of haar hierin bij te staan.

Als ouder of opvoedingsverantwoordelijke kun jij je zelf ook laten bijstaan door je vertrouwenspersoon bij inzage in jouw gegevens in het dossier.

Belangrijk: Zowel de vertrouwenspersoon voor ouders als die voor kinderen en jongeren heeft geheimhoudingsplicht. Hij of zij kan vertrouwelijke informatie die hij of zij verneemt als vertrouwenspersoon, dus niet zomaar bespreken met anderen. Ook als hij of zij niet meer optreedt als vertrouwenspersoon, mag hij of zij deze informatie niet delen of verspreiden.