Noorse expert Tore Andreassen: "Investeer nu in multidisciplinaire aanpak"

Noorwegen speelt een vooraanstaande rol op het vlak van begeleiding van jongeren in gesloten centra. In 2005 werd in het Scandinavische land het "MultifunC"-systeem geïmplementeerd nadat de Noren door binnen- en buitenlandse instanties op de vingers werden getikt voor hun manier van omgaan met jongeren die een als delict omschreven daad hadden begaan of jongeren in moeilijke gezinssituaties die geplaatst worden.

Die nieuwe multidisciplinaire aanpak focust niet enkel meer uitsluitend op de jongere. "De begeleiders betrekken voortaan ook de ouders en de familie, de school en de vrienden van de jongere bij de begeleiding. En de begeleiding beperkt zich niet enkel tot de tijd dat de jongere in de instelling zit", zegt Andreassen. "Want als je de jongere enkel behandelt in de instelling en hem daarna naar huis stuurt, dan keer het probleem na twee of drie maanden terug."

Het MultifunC-systeem heeft het recidivisme in Noorwegen en Zweden, waar het systeem eveneens wordt toegepast, drastisch verlaagd. "Een Zweedse studie toont aan dat het gedrag van de jongere beter is, er minder overplaatsingen zijn en de behandeling van kortere duur en dat bijgevolg de kost van het verblijf van de jongere lager ligt", zegt Andreassen.

Dat die kostprijs per jongere in eerste instantie hoger is dan voorheen,  was aanvankelijk moeilijk te verkopen in Noorwegen, geeft de Noor toe. "Een multidisciplinaire aanpak vergt in het begin heel wat investeringen. In de eerste jaren kregen we dan ook het verwijt dat ons beleid niet kostenbesparend was. Maar na drie jaar waren we volledig operationeel en konden we aantonen dat onze manier van werken zelfs winst opleverde voor de maatschappij want de behandeling van de jongeren gaat sneller." Bovendien, zo gaat Andreassen verder, zorgt investeren in een multidsciplinaire aanpak ervoor dat er later bespaart wordt op de kost van criminaliteit voor de samenleving. 

Een andere belangrijke component van de Noorse aanpak is dat er meteen een onderscheid wordt gemaakt tussen jongeren met een hoog en laag risico. "Een nationaal team gaat na hoe de relatie is met de ouders, vrienden en op school. Op basis van die bevindingen zal een rechter beslissen waar de jongere terechtkomt", zegt Andreassen.

"Uiteindelijk", zegt Andreassen, "is de focus in Noorwegen overgeslagen van het straffen naar het helpen van de jongeren en hun omgeving."

Dat de Noor door het Vlaamse department Jongerenwelzijn was uitgenodigd op een studiedag over de toekomst van de gemeenschapsinstellingen mag niet verbazen. Ook in Vlaanderen is sinds enkele jaren de weg ingeslagen van die multidisciplinaire aanpak. "De principies die we hanteren, komen overeen met wat Andreassen hier heeft uitgelegd", zegt Peter Jan Bogaert van het Vlaams Agentschap Jongerenwelzijn. 

Al liggen er in Vlaanderen wel nog enkele hindernissen op die weg. Zo ontbreekt het momenteel aan een nationaal team dat de jongeren screent. "Jongerenwelzijn gelooft ook sterk in de noodzaak van een goed assessement. Dit ligt nu voor bij de politieke discussie over het nieuw jeugdrecht", aldus nog Bogaert. 

Investeren in gesloten opvang en bijzondere jeugdzorg is allerminst sexy, beseft ook Andreassen, die als uitsmijter een tip heeft voor de bevoegde instanties. "Het is aan de machthebbers om de zaken aan te pakken en vast te houden aan de gemaakte keuzes. Wie wil veranderen, moet af van het traditioneel denken."

Bron: Belga