"Een crisisnetwerkgezin kan een enorme meerwaarde bieden"
Wanneer een gezin in zwaar weer terechtkomt en tijdens een crisisperiode kinderen even niet meer thuis kunnen blijven, zoeken crisishulpverleners in de jeugdhulp naar opvang. Eén van de mogelijkheden is dan crisispleegzorg. Daar wordt nu ook intensief ingezet op de zoektocht naar een crisisgezin binnen het netwerk van een kind. “Wanneer een opvang binnen het netwerk mogelijk is, kan dat ervoor zorgen dat een kind sneller op adem komt.”, zegt crisisbegeleidster Laura Kerckhofs van Pleegzorg Provincie Antwerpen.
In de knusse woonkamer van Mieke en Geert in Westerlo kan je niet naast de ingekaderde foto van Michaël* (7) kijken. De guitige jongen kijkt recht in de lens met een kamerbrede glimlach. “We zouden hem niet kunnen missen. En hij ons ook niet, hoop ik.” zegt Mieke lachend. Eén jaar was Michaël toen hij hier zes jaar geleden toekwam als een verlegen peuter. Maar dat gebeurde vooral heel erg onverwacht: “Wij waren op vakantie toen we plots telefoon kregen. De mama van Michaël is een dochter van een nicht van mij, waar ik vroeger een heel nauwe band mee had. Ze belde ons op en vroeg ons op de man af: ‘Willen jullie pleegouder worden van mijn kind.’ Wij hebben toen meteen ja gezegd. We vonden het zo belangrijk dat Michaël in de familie bleef.”
Laura Kerckhofs is crisisbegeleider bij Pleegzorg Provincie Antwerpen: “Bij ons komen de vragen terecht voor kinderen die binnen de 24u een plek in een pleeggezin nodig hebben. Wij gaan dan zoeken naar een gezin, wat vaak niet evident is. Natuurlijk is er een pool van gezinnen die we kunnen aanspreken, maar samen met de aanmelder bekijken we eerst of er mogelijkheden zijn in het netwerk van een gezin. Een crisisplaatsing is echt heel erg ingrijpend voor een kind, omdat ze van de ene op de andere dag in een nieuwe omgeving terechtkomen. Dan zien we de meerwaarde van een plekje in het netwerk van een kind, zodat er al een band is. Dat is voor ons altijd de eerste keuze.”
Een week later stonden de reiskoffers net terug in de gang in Westerlo toen Michaël op de stoep stond. “Dat moment zal ik nooit vergeten.”, vertelt Mieke. “Het was 8 november, mijn verjaardag, toen Michaël hier binnenwandelde. Hij was hier al geweest, dus voelde hij zich meteen thuis. We hadden heel wat speelgoed klaarstaan en daar is hij direct mee beginnen spelen. Zelf hebben we geen kindjes, dus vonden we het heel leuk dat er een kindje bijkwam. Een maand later gingen we al meteen opnieuw op vakantie en kon Michaël mee. Toen voelden we dat hij zich kon nestelen en zich gelukkig kon voelen.”
“We zien toch dat dat voor kinderen fijn kan zijn om een huis binnen te stappen waar ze al eens geweest zijn.”, vult begeleidster Laura aan. “Dat kan bij grootouders of familie waar ze al eens zijn gaan logeren of gaan spelen. Ook leerkrachten of zorgleerkrachten geven soms zelf aan dat ze een periode willen overbruggen om een kind een veilige plek te bieden."
"We klaren natuurlijk uit op welke manier de band tussen een mogelijk netwerkcrisisgezin en de ouders in elkaar zit: willen ze effectief instappen als crisisgezin, hadden ze al contact met het kind, hoe loopt het contact met de ouders? Wanneer een kind in crisispleegzorg start, gaan we die periode van twee weken gebruiken om te zoeken: wat kan er nu verder en wat kan er nog gebeuren na die twee weken? Het zou kunnen dat we alles inzetten om die terugkeer naar huis heel snel te realiseren. Dan zoeken we naar de geschikte hulpverlening die dat mee kan ondersteunen. Dat flankerend aanbod is cruciaal om ouders voldoende ankers te geven en hen verder op pad te helpen. Maar soms blijkt dat de problemen thuis te moeilijk zijn om over te gaan naar een voltijdse terugkeer. Dan bekijken we of een andere vorm van pleegzorg een oplossing kan betekenen voor het kind en de ouders. Is een terugkeer op termijn mogelijk, met intensieve ondersteuning? Heeft het kind nood aan een langdurige plek in een pleeggezin of is een andere vorm van hulpverlening een geschiktere optie na die crisisperiode?”
Ook de ouders van Michaël blijven nauw betrokken bij hun zoontje: “We wisten natuurlijk niet hoe lang Michaël hier zou blijven wonen. Na een tijdje bleek dat een langdurige opvang nodig was en intussen zijn we al zeven jaar verder. Maar de mama en papa van Michaël zijn altijd in beeld gebleven. Zijn papa komt hier thuis op bezoek en speciaal voor hem hebben we een plekje gemaakt waar hij even alleen met zijn zoontje kan zijn. En ook mama komt hier af en toe op bezoek. We vinden dat als Michaël zijn ouders wil zien, hij dat ook moet kunnen. Je merkt dat hij ook heel erg naar zijn ouders verlangt, dus proberen we dat zoveel mogelijk te stimuleren. Ook bij zijn oma, neefjes en nichtjes gaan we nog geregeld langs.”
“Crisispleegzorg dient vooral om rust te brengen, voor ouders en voor het kind. Vaak is er een heel heftige periode aan vooraf gegaan en is het nodig dat iedereen op de pauzeknop kan drukken. Zo kunnen we samen bekijken hoe de toekomst vorm krijgt. Wanneer een opvang binnen het netwerk mogelijk is, kan dat ervoor zorgen dat een kind sneller op adem komt. Een kind stapt dan niet binnen in een gezin waar het alles en iedereen moet leren kennen, maar komt terecht in een vertrouwde omgeving. We geloven dat de impact voor een kind daardoor minder groot is. Maar natuurlijk is het dan van belang dat ook het vervolg voldoende op maat is.”
“Crisispleegzorg dient vooral om rust te brengen, voor ouders en voor het kind. Vaak is er een heel heftige periode aan vooraf gegaan en is het nodig dat iedereen op de pauzeknop kan drukken. Zo kunnen we samen bekijken hoe de toekomst vorm krijgt."