Update 1 april: nieuwe coronarichtlijnen voor voorzieningen Jeugdhulp, diensten pleegzorg en CKG

Kort samengevat:

• In bepaalde omstandigheden kan gekozen worden voor een andere stabiele verblijfplaats voor een kind (eenmalige transfer);
• Bezoek aan een minderjarige in een residentiële voorziening blijft niet mogelijk, tenzij in uitzonderlijke omstandigheden;
• Er is geen opnamestop bij de voorzieningen, ook niet voor kinderen met symptomen van besmetting: de afspraken voor instroom en verblijf worden verduidelijkt,
• Time-outs naar de gemeenschapsinstellingen en tussen voorzieningen zijn niet mogelijk. In specifieke omstandigheden kan wel een tijdelijke crisisplaatsing in een gemeenschapsinstelling.

Er zijn voor deze vier situaties specifieke richtlijnen uitgewerkt die hieronder verder worden toegelicht.

1. Eenmalige transfers

Voor kinderen in een jeugdhulpvoorziening is in overleg met alle betrokkenen een onderbouwde keuze gemaakt qua verblijfplaats: gedurende de looptijd van de maatregelen woont elk kind permanent in de voorziening of permanent thuis. Dat verkleint het risico op verspreiding van het coronavirus, door het vermijden van circulatie en contacten tussen verschillende contexten (de zgn. contactbubbels).

Maar er zijn situaties waarbij kinderen en jongeren nu in een voorziening verblijven omdat hun gezin op het moment van de keuze (nog) niet kon instaan voor de opvang, terwijl de situatie intussen is geëvolueerd. Bijvoorbeeld:

• een ouder kon door professionele activiteiten of kortstondige hospitalisatie niet onmiddellijk zelf instaan voor de opvang van zijn kind, terwijl hij dit nu wel kan.
• voor een kind in de allerlaatste fase van het matchingsproces met zijn toekomstig pleeggezin kan het moment van de pleegplaatsing vervroegd worden als het kind voldoende voorbereid is.

In dergelijke gevallen zijn eenmalige transfers toegestaan, mits:

• er effectief ingeschat wordt dat een stabiele terugkeer naar huis of pleeggezin mogelijk is;
• het kind en de leden van het gezin waar het kind naartoe gaat geen symptomen van besmetting vertonen;
• er vooraf is overlegd met alle betrokken actoren, in het bijzonder de gemandateerde voorziening (OCJ of VK), sociale dienst jeugdrechtbank en de jeugdrechter;
• bij het ophalen de ouders de voorziening niet betreden en de regels rond social distancing worden gerespecteerd;
• de voorziening  instaat voor opvolging en ondersteuning, volgens de eerdere instructies;
• indien de thuissituatie ongunstig evolueert en het thuis onvoldoende veilig is, de voorziening zich engageert om de minderjarige opnieuw op te nemen. 
• voor pleegzorg speelt het element van draagkracht mee. Wanneer de draagkracht van het gezin of pleeggezin dit vraagt, kan een regeling naar analogie van co-ouderschap worden afgesproken, weliswaar met zo min mogelijk transfers.

Bij het overgaan tot een eenmalige transfer, moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat de maatregelen nog verlengd worden tot na 19 april.

2. Bezoekregeling

Jeugdhulpvoorzieningen en pleegzorg gaven de voorbije dagen het signaal dat het niet kunnen ontvangen van bezoek voor de kinderen, ouders of andere contextfiguren, en voor het betrokken personeel, vaak een harde dobber is. Het opnieuw toelaten van bezoek is evenwel niet evident, met het oog op de diverse actuele (medische) maatregelen. Tegelijk is ook het sociaal, emotioneel en psychologisch welbevinden van de minderjarigen van belang.

Momenteel blijft het belangrijk om de strikte gezondheidsrichtlijnen te volgen voor de bestrijding van de epidemie. Daarom blijft er op zich een verbod op bezoek. Het fysiek bezoek kan vervangen worden door andere vormen van contact (telefonisch, skype,…). Het is aangewezen om hier blijvend op in te zetten. In navolging van de richtlijnen voor de ambulante en mobiele hulpverlening, wordt onder heel strikte voorwaarden toch bezoek toegelaten in crisissituaties of wanneer het psychosociaal welzijn van kinderen of jongeren in het gedrang komt.

De strikte mogelijkheid tot bezoek geldt ook binnen het kader van pleegzorg. Indien nodig, kan hiervoor gebruik worden gemaakt van bezoekruimtes of externe diensten. Bezoek, gekoppeld aan een overnachting, is tot nader order niet mogelijk.

Voorzieningen wordt gevraagd om creatief te zijn in het bedenken van veilige manieren waarop kinderen en jongeren toch hun ouders kunnen zien. Zo kan er, in het belang van het kind, een bezoeksysteem worden uitgedacht waarbij kinderen en jongeren hun ouders in de buitenlucht ontmoeten.

De situatie wordt op de voet gevolgd. Indien de curve van de epidemie daalt, worden de richtlijnen inzake bezoek geëvalueerd.

3. Geen opnamestop – medische richtlijnen bij instroom nieuwe kinderen

Het residentiële aanbod blijft minderjarigen in acute crisis of minderjarigen van wie de integriteit in het gedrang is, opvangen om zo veiligheid te installeren. Dat geldt ook voor kinderen met

symptomen van besmetting. Dat is dus geen reden voor niet-opname. Uiteraard gelden voor deze minderjarigen de eerdere richtlijnen en worden zij op de kamer of in een ziekenboeg opgevangen.

Concreet: het is niet nodig om elke minderjarige die wordt geplaatst, a priori in afzondering te plaatsen. Medische experten bevestigen dit. Kinderen die geen symptomen vertonen, kunnen gewoon in de leefgroep worden opgevangen, ook als ze zelf in contact kwamen met besmette personen. Volgende preventieve maatregelen blijven daarbij essentieel:

• was voor een gesprek je handen en vraag de minderjarige dat ook te doen;
• schud geen handen;
• houd minstens 1,5 meter afstand van elkaar;
• nies of snuit je neus in een papieren zakdoek en draai daarbij je gezicht weg van je gesprekspartner. Gooi de gebruikte zakdoek meteen weg;
• hoest in je ellenboog en draai daarbij je gezicht weg van je gesprekspartner;
• maak na gebruik je laptop en telefoon schoon met een hygiënisch doekje;
• was je handen na het gesprek.

Enkel wanneer een kind symptomen van besmetting heeft, is verblijf in eigen kamer of  in een ziekenboeg noodzakelijk. Het eerder gemaakte onderscheid tussen -12 en +12-jarigen wordt niet langer aangehouden. Als een jongere koorts heeft en hoest of niest, wordt hij beschouwd als iemand met een coronavirusinfectie totdat het tegendeel bewezen is. In deze situatie gelden de volgende maatregelen:

• in nauw overleg met de behandelende arts verblijft de jongere op de eigen kamer of in een ziekenboeg. Beperk het aantal begeleiders of opvoeders dat met deze jongere contact heeft;
• was de handen voorafgaand aan het contact met de jongere;
• als de jongere hulp nodig heeft bij de dagelijkse verzorging, gebruikt de hulpverlener persoonlijke beschermingsmiddelen;
• laat de jongere bij voorkeur gebruik maken van een aparte douche en wc. Als dat niet mogelijk is, moet de douche en wc frequent - bij voorkeur na elk gebruik – worden schoongemaakt schoon. Dat kan met een gewoon schoonmaakmiddel.

In de gemeenschapsinstellingen, met een instroom van jongeren in acute crisissituaties en voor langere duur, wordt een aparte instroom gerealiseerd, met oog voor de voorzorgsmaatregelen.

4. Regeling time-out

Residentiële voorzieningen kunnen in heel acute crisissituaties - in een lopend traject onder toezicht van de sociale dienst jeugdrechtbank - een vraag tot tijdelijke crisisopname in de gemeenschapsinstellingen doen via de betrokken consulent. De regiocoördinatoren hebben het mandaat om hierin te prioriteren en via de consulent het akkoord van de jeugdrechter te vragen.

Time-out tussen private jeugdhulpvoorzieningen is momenteel niet mogelijk.

Meer informatie hierover is te vinden in een eerdere communicatie-update.

Meer weten?

De themapagina Corona en jeugdhulp geeft een overzicht van alle maatregelen en richtlijnen binnen de Jeugdhulp. Neem ook een kijkje op www.opgroeien.be/veelgestelde-vragen-coronavirus of contacteer corona@opgroeien.be met jouw specifieke vraag.