Wetenschappelijk onderbouwd werken
Onderzoeken Modellen en methodieken in jeugddelinquentie Documentatie
Afgeronde onderzoeken
- Een participatief praktijkgericht onderzoek naar KOMPAS+, projectfiche, projectdossier en eindrapport, S Pleysier, A Nuytiens, KULeuven , maart 2023.
- Een aanzet tot monitoring van o.a. recidive en desistance in jeugddelinquentietrajecten. Van Kelecom, E., Pleysier, S., Put, J., Hermans, K; Steunpunt WVG, 2022
- Exploratief onderzoek en procesevaluatie van de delictgerichte contextbegeleiding binnen het jeugddelinquentierecht. Mathieu, S., Pleysier, S., Put, J. , Steunpunt WVG, 2022
- ‘Doelgericht orthopedagogische activiteiten in de Gemeenschapsinstellingen rond herstel van de schade als gevolg van een delict’: samenvatting - handleiding. Deze handleiding heeft uitdrukkelijk enkel de bedoeling om intern binnen de werking van de gemeenschapsinstellingen gehanteerd te worden bij de verdere uitbouw van het interne aanbod. Sep 2022
- Vooronderzoek 'Monitoring en evaluatie van het decreet jeugddelinquentierecht- omvangrijk eindrapport (met korte samenvatting). Het onderzoek besteedt ook aandacht aan drie juridische actoren, in afzonderlijke rapporten: detailrapport jeugdadvocaten - detailrapport jeugdrechters - detailrapport Openbaar Ministerie. Tijdens de Opvolggroep Jeugddelinquentierecht is het rapport gepresenteerd: bekijk de opname, nulmeting en onderzoeksdesign voor de monitoring en evaluatie van het decreet, Steunpunt WVG, juni 2021
- Analyse van de intensieve trajecten binnen de Niet Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp (NRTJ) van het Agentschap Opgroeien, SWVG, 2021
- Longitudinaal onderzoek: Analyse van trajecten binnen de Niet-Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp (NRTJ) van Opgroeien.
- Ontwikkelingen in recidive onder jeugdigen, WODC, 2021
- Op zoek naar profielen van jeugdige verdachten, WODC, 2021
- Gesloten opvang van minderjarigen in de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie in Vlaanderen: een rechtspositieregeling: rapport en samenvatting, Steunpunt WVG, januari 2022.
Voorafgaand aan dit onderzoek was er al een meer algemeen onderzoeksrapport opgesteld over ‘Gesloten opvang van minderjarigen in Vlaanderen: een rechtspositieregeling’ mrt 2021, dat is voorgesteld op een digitale kick-off op 3 juni 2021. - Eindrapport participatieruimte van jongeren in gemeenschapsinstellingen - Reflectiekompas, KULeuven en Lucas, 2020
- Eindrapport ambulante methoden Jeugddelinquentie, Roos Steens, 2018
- Hervorming van het Brusselse jeugddelinquentierecht, NICC, 2018
- Synthesenota diagnostische processen en oriëntatieprocedures in het oriëntatiecentrum van de gemeenschapsinstellingen, UGent, 2017
- Rapport omgevingsanalyse Vlaamse Jeugdrecht, S Pleysier, 2015
- Naar een beeldvorming van geregistreerde delinquentie bij jongeren in het Brussels hoofdstedelijk gewest - samenvatting, NICC, juni 2015
- De Schade hersteld: onderzoek naar herstelbemiddeling, Bureau Beke, 2012
- Onderzoek naar de beslissingen van jeugdrechters en jeugdrechtbanken in MOF-zaken - samenvatting, NICC, 2012
- Onderzoeksrapport HERGO, Bradt, L, Vakgroep Sociale Agogiek. UGent, 2012
- Projectmatig wetenschappelijk onderzoek YAR, KHLim, 2010
- Literatuurstudie Het Good Lives Model, expertisecentrum Forensische Psychiatrie, 2009
- Voor het eerst geplaatste delinquente jongeren en recidive, Christiaens, J., Dumortier, E., Enhus, E., & Geluyckens, T. VUB, 2009
- Evaluatieonderzoek naar het gebruik van een gesloten instelling voor jongeren, centrum De Grubbe te Everberg, Heylen, B., Ravier, I., Schoffelen, J., & Vanneste, C. NICC, 2009
- Herstelgericht groepsoverleg: rapport - samenvatting, Inge Vanfraechem, 2006
Lopende onderzoeken en projecten
- Evaluatie en monitoring van het jeugddelinquentierecht: vervolgonderzoek (01/07/2023 tot 31/07/2024)
- Meer info op website Steunpunt WVG
- Onderzoeksfiche
- Longitudinaal onderzoek in de jeugdhulp – vervolg, SWVG (01/07/2023 – 30/06/2024)
- Meer info op website Steunpunt WVG
- B-Adult (ontwikkeling en evaluatie van een app die de jongere toelaat om de overgang naar de jongvolwassenheid succesvol te laten verlopen), Koen Hermans, Anna Raymaekers, 2021-2024
- Meer info op de website LUCAS
- Meer info op de website Bandbreedte
- Onderzoek naar de impact van de proefprojecten 'ideale wereld' in de jeugdhulp (01/03/2022 - 31/10/2023)
- Onderzoek naar een model van geestelijke gezondheidszorg in de gemeenschapsinstellingen (01/02/2022 - 31/12/2024)
Rapport en richtlijn
- De verkenning en ontwikkeling van een geïntegreerde richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie voor alle doelgroepen WVG, SWVG (01/09/2023 – 30/06/2024)
- Multidisciplinaire richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de brede residentiële jeugdhulp: intersectorale richtlijn, eindrapport en samenvatting, november 2021
- De ontwikkeling van een intersectorale richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de brede residentiële jeugdhulp, SWVG, 2021
Methodieken en modellen
In Vlaanderen wordt in het uitwerken van de reacties op jeugddelinquentie methodieken en modellen gehanteerd. Onze gemeenschapsinstellingen (GI), de Vlaamse partners voor de uitvoering van de ambulante reacties (delictgerichte contextbegeleiding - DCB) en de diensten herstelgerichte en constructieve afhandelingen (HCA-diensten) geven in de beschrijving van hun werking in het werken met jongeren en hun gezinnen wetenschappelijk onderbouwde interventies aan.
Deze interventies zijn vaak ontwikkeld in de praktijk, geïnspireerd op internationale modellen en methodieken en sommige van de interventies vinden we terug op de databanken van o.a. het Nederlands Jeugdinstituut, zie linken onder.
Momenteel loopt in Vlaanderen een wetenschappelijk onderzoek samen met het werkveld naar het gebruik van deze interventies binnen de aanpak van jeugddelinquentie.
We geven een overzicht van deze modellen en interventies, met telkens een korte beschrijving of een verwijzing waar meer informatie te vinden is.
Good Lives Model
Risk-need-responsivity model for offender assessment and rehabilitation 2007-06
Multi System Therapy (MST)
MST is een intensieve behandeling voor jongeren tussen de 12 en 18 jaar die te kampen hebben met gedragsproblemen antisociaal en/of delinquent gedrag). De gedragsproblemen van deze jongeren zijn voor henzelf maar ook voor hun omgeving inmiddels problematisch geworden. Binnen de MST-behandeling worden verschillende therapievormen toegepast: cognitieve gedragstherapie, systeemtherapie, …-.
MultiDimensionele FamilieTherapie (MDFT)
MDFT is bestemd voor jongeren van 12 tot 18 jaar die problemen hebben op het gebied van middelenmisbruik, en/of spijbelen of crimineel gedrag vertonen. Doel van MDFT is de jongere te helpen een leven te leiden waarin probleemgedrag verdwijnt of afneemt en bevredigende maatschappelijke participatie mogelijk wordt.
Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer (NPT)
Het programma Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer (NPT) is een ‘evidence based’ programma dat toegepast wordt in gemeenschapsinstellingen. De doelgroep bestaat uit jongeren die komen uit detentie of een vorm van gesloten jeugdzorg en daarna terugkeren in de samenleving. Het programma is met andere woorden specifiek gericht op het voorkomen van recidive en op de verbetering van delict gerelateerde denkpatronen, vaardigheden en gedragsproblemen.
Geweldloos Verzet
Geweldloos verzet biedt een aanpak bij moeilijk gedrag van kinderen en jongeren en helpt om het gevoel van hulpeloosheid van ouders te overwinnen. De focus verschuift van de gedragsproblemen bij de jongere, naar wat de ouders kunnen doen opdat de gedragproblemen verminderen en om het gezinsklimaat te verbeteren. Zelfcontrole en het voorkomen van escalatie zijn belangrijke vaardigheden in het toepassen van het geweldloos verzet.
Nieuwe Autoriteit
Nieuwe Autoriteit biedt een alternatief waarbij autoriteit in eerste plaats staat voor ‘kracht’. Er wordt resoluut gekozen voor een nieuwe grondhouding bij gezagsrelaties, nl. het zorg dragen voor je kracht als gezagsdrager in plaats van het controleren van het gedrag van de ander.
Signs of Succes
Signs of Succes' is een oplossingsgerichte benadering voor gezinnen waar kindermishandeling en huiselijk geweld voorkomt. Signs of Succes biedt een denk- en werkwijze die het mogelijk maakt om scherp te letten op gevaar en letsel en tegelijkertijd ook een context waarin de hulpverlener open staat en respect heeft voor de leden van het gezin en hen benadert als potentiële partners in het creëren van veiligheid.
- We are cutting from the same cake (Signs of Succes), 2020
- Praktijkgids jeugdreclassering 2.0: op weg naar succes, 2017
- Waarop is jeugdreclassering 2.0 gebaseerd?
Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een vorm van gedragstherapie die cliënten helpt om op een flexibele manier om te gaan met de obstakels die ze tegenkomen (Acceptance), zodat men kan blijven investeren in de dingen die ze écht belangrijk vinden (Commitment).
Intensieve pedagogische thuishulp (IPT)
Intensieve Pedagogische Thuishulp (IPT) is bedoeld voor gezinnen met kinderen en/of jongeren van 0-18 jaar die hulp nodig hebben, omdat er opvoedings- en/of gedragsproblemen zijn in het gezin. Soms komt de ontwikkeling van een kind in de knel of is er sprake van een combinatie van problemen met kinderen en andere gezinszaken zoals huishouding, geldzaken, relatie of werk.
- Een praktijkgestuurd onderzoek en de opbouw van een empowerende academische werkplaats, Roos Steens 2015
Functional family therapy (FFT)
FFT is een kortdurende gezinsgerichte behandelmethode voor jongeren met gedrags- en emotieregulatieproblemen. FFT is ontwikkeld om de onderlinge sfeer en communicatie te verbeteren en de negatieve en dysfunctionele patronen te doorbreken.
Databanken
Artikels
- Jeugddelinquentierecht: ‘Wat blijft nog over van vrijheidsberoving als laatste redmiddel?’ Stefaan Pleysier, juni 2023, Sociaal.net
- Veilig verblijf: safety first?, Veerle Theuninck, juni 2023, Agora
- Aanpak jeugddelinquentie: ‘Werken met een jongere, is werken met zijn gezin’, Jens Van Cleynenbreugel, mei 2023, Sociaal.net
- Hoe afzondering en fixatie van kinderen en jongeren vermijden?, Kathleen De Cuyper, Tim Opgenhaffen, Gilles Droogmans, Dorien Beeckmans, Nana Mertens, Jasper Vanhoof, Bea Maes, Els Vanlinthout, Theo van Achterberg, Sara Nijs, Tine Peeters, Johan Put & Chantal Van Audenhove, september 2022, Agora
- Afzondering en fixatie in de jeugdhulp: een juridisch kader, Lieve Balcaen, Steunpunt Mens en Samenleving vzw, september 2022
- Een frisse wind in de Vlaamse aanpak van jeugddelinquentie: het positief project, Ibe Coeck, maart 2022, Agora
- Onderzoek “B-adult”, Anna Raymaekers, juni 2021, Agora
- Jongeren zomaar opsluiten in een gesloten instelling heeft geen zin, Marijn Sillis, juni 2021
- The role of Personal Resilience and Interpersonal Support in Building Fulfilling and Prosocial Lives (Good Lives Model), 2021
- Jeugddelinquentie anders aanpakken: jongere gelukkig, samenleving veilig, Colinda Serie, november 2020, Sociaal.net
- Presentatie: nieuwe autoriteit in de buurt, onderzoek stuurgroep, 2020
- Actieplan Nederland: wapens en jongeren, nov 2020
- Recente ontwikkelingen in het Belgische Jeugdrecht, Justitie en Veiligheid, april 2020
- Reflectiekompas, R Steens, K Hermans, 2020
- Succesvolle aanpak van jeugdgroepen, 2020
- Signs of Succes:
- Jongere aan zet in nieuw jeugddelinquentierecht, Lieve Balcaen, december 2019
- Veelplegers stevig aanpakken?, Colinda Serie, augustus 2019
- Ambulant werken met jonge veelplegers: Succes komt niet uit de lucht gevallen, Roos Steens, juni 2018
- Signs of Safety is meer dan een jeugdhulpmethode, SociaalNet, Peter Goris, april 2017
- Nieuwe Autoriteit vindt zijn weg in Vlaanderen: Stevige grond onder de voeten van opvoeders, Tineke Herwege, februari 2017
- The Good Lives Model among detained female adolescents, 2017
- Het moeilijke samengaan van beschermen en sanctioneren, Eef Goedseels, TJK2016-2
- Nieuwe aanpak jeugddelinquentie: Kinderrechten dagen jeugdrechter uit, Sara Lembrechts, Katrien Herbots, februari 2016
- Beyond detention: The effectiveness of aftercare for juvenile and young adult Offenders, University of Amsterdam, James, C, 2015
- Verschillen veelplegers van niet-veelplegers? Een empirische toets op basis van Nederlandse registerdata tegen de achtergrond van Moffitts twee paden-model, Jolyn Kersten, Arjan Blokland, Hanneke Palmenokt, 2013
- Geweldloos verzet, Leen Hermken en Jan Hoet, 2013
- Geweldloos verzet: Kiezen voor een waakzame en warme opvoeding, Frank Van Holen en Johan Vanderfaeillie
- Toolbox persoonsgeriche aanpak high impact crimes, 2012
- Binnen(ste) Buiten De rechtspositie van minderjarigen in detentie, Leen Ackaert en Bruno Vanobbergen, 2010
- The primary Factors that Characterize Effective Interventions with Juvenile Offenders, Mark W Lipsey, 2009
- Welzijn, primaire levensbehoeften en delinquentie bij adolescenten (Good Lives Model)
- Ontwikkeling van het landelijk instrumentarium jeugdstrafketen (LIJ)
Presentaties
- Implementatie decreet jeugddelinquentierecht, 2021
- Signs of succes: deel 1 - deel 2, 2021
- Erkenningstraject justitiële interventies, 8 november 2020
- Integrating the RNR and GLM in working with young offenders in closed institutions, Ronen Ziv, 2 december 2020
- Infosessies jeugddelinquentierecht, voorjaar 2019
- Ambulante methoden jeugddelinquentie; npt, 2018
- Inspiratiedag Jongerenwelzijn 29 mei 2018
- Herstelgericht werken en gemeenschapsinstellingen: geen contradictie, 2017
- Studiedag 'Jeugddelinquentie en gesloten publieke opvang', 2 mei 2017
- What works (with everything), 2016
- Recht op menswaardige behandeling in de gemeenschapsinstellingen
- Het belang van een wetenschappelijk robuust georganiseerd oriëntatiepunt
- Infomoment draaiboek gedeelde trajecten
- Jonge veelplegers: een 5 stappen aanpak: Flyer - Handout - Webinar
Cijfers
- Monitor Jeugdcriminaliteit Nederland, 2020 rapport en samenvatting
- Monitor Jeugdcriminaliteit 2020
- NICC: cijfers 2015
- Cijfers openbaar ministerie