Actieplan kinderrechten
In september 2018 publiceerde de Commissie voor Toezicht van de jeugdinstellingen een tussentijds rapport over de werking en infrastructuur van de Vlaamse gemeenschapsinstellingen. Het rapport legde een aantal belangrijke pijnpunten bloot. Op 13 maart 2019 volgde het eerste volledige jaarrapport van de Commissie.
Jeugdhulp reageerde positief op de vaststellingen en aanbevelingen. De gemeenschapsinstellingen hebben het Actieplan kinderrechten in de gemeenschapsinstellingen opgesteld met kinderrechten als uitgangspunt.
Het actieplan focust op enkele thema’s:
- Via gestandaardiseerde bevragingen bij jongeren, ouders en personeel, een evenwichtig sanctiebeleid en het versterken van de autonomie en keuzemogelijkheden van de jongeren wordt een positief leefklimaat gewaarborgd. Ze zetten in op een meer herstelgerichte aanpak.
- Het decreet jeugddelinquentie voorziet bij de start van ieder traject een afgebakende multidisciplinaire oriëntering (max 1 maand). Alle instellingen kunnen hun ‘onthaalfase’ aanpassen met inbreng van de jongeren zelf voor de dagbesteding.
- Er wordt gestreefd naar een meer uniforme aanpak op de werkvloer zonder het traject op maat hierbij uit het oog te verliezen. Ze blijven inzetten op centraal aangestuurde processen.
- De infrastructuur van de (isolatie)kamers zijn aangepast in overeenstemming met de geldende standaarden: tijdsaanduiding, lichtregeling, oproepsysteem, …
- In elke campus zijn voldoende alternatieven, zoals binnen- en buitenruimtes, (prikkelarme) afzonderingskamers, aanwezig zodat isolatieruimtes minder gebruikt worden voor afzonderingen.
- Er is een meerjarenplanning gemaakt voor structurele verbouwings- en verbeteringswerken van verschillende campussen.
- Afzondering of isolatie wordt enkel gebruikt als de veiligheid van de jongere zelf, andere jongeren of de begeleiders in het gedrang komt. Deze is altijd zo kort mogelijk en steeds na multidisciplinair overleg.
- Geen fixatie.
- Er worden methodieken ingezet om crisissen te voorkomen en gezocht naar alternatieven bij een crisissituatie. Dit hangt samen met de infrastructurele ingrepen.
- Organisatie van een breder onderwijsaanbod op de campussen.
- Samen met Onderwijs worden de mogelijkheden om de kwaliteit van het onderwijs te optimaliseren onderzocht.
- Schoolachterstand wordt zoveel mogelijk vermeden.
Bij het Kinderrechtencommissariaat werd een Commissie van Toezicht (Cvtj) opgericht dat het Vlaams Parlement op 3 februari 2017 goedkeurde. De Cvtj houdt toezicht op het leven in gesloten en besloten Vlaamse jeugdinstellingen. De Commissie luistert naar jongeren, observeert en rapporteert hierover. Meer informatie kan je lezen op hun website.
De Commissie bestaat uit maandcommissarissen, vrijwillige burgers die het reilen en zeilen in de instelling opvolgen. Elk van hen krijgt een instelling toegewezen die ze elke maand bezoeken. Ze waken mee over de rechten van de jongeren binnen de jeugdinstellingen. Ze nemen deel aan activiteiten en praten met de jongeren, opvoeders en directies. De maandcommissaris luistert naar de bekommernissen van de jongeren en kan ook een verbindingspersoon zijn bij conflicten.
Meer informatie over de maandcommissarissen kan je vinden op de website van de Commissie van Toezicht voor jeugdinstellingen.