Rechten voor het kind

De rechten van het kind zijn bepaald in het Internationaal Kinderrechtenverdrag. In grote lijnen zijn deze te groeperen onder:

  • Recht op provisie (onderhoud)
    • Kinderen hebben recht op voeding en gezondheidszorg.
    • Kinderen hebben recht op onderwijs.
    • Kinderen hebben recht op sociale voorzieningen.
  • Recht op protectie (bescherming)
    • Kinderen mogen niet mishandeld of verwaarloosd worden.
    • Kinderen mogen niet worden uitgebuit.
  • Recht op participatie (inspraak)
    • Kinderen hebben recht om gehoord te worden.
    • Ieder kind mag zeggen wat hij of zij denkt.
    • Kinderen nemen deel aan de hulpverlening.

Wie 12 jaar of ouder is, kan in veel gevallen mee beslissen over zijn jeugdhulp. Inspraak en deelname hebben vooral te maken met communicatie, bijstand, inzage van het dossier, recht op afschrift … Respect voor welzijn en mening staat daarbij centraal.

Rechten in de jeugdhulp

Informatie en inspraak

Je hebt recht op begrijpelijke informatie. Je kan steeds uitleg vragen over jouw jeugdhulp, en dat zowel bij het begin als bij het verloop ervan. Niet één iemand beslist over jouw jeugdhulp en voert die uit, maar al wie te maken heeft met de jeugdhulp werkt hiervoor samen: jij, je ouder(s), hulpverlener, consulent, jeugdrechter, de voorziening waar je hulp krijgt en eventuele andere personen of diensten. Je mag daarbij steeds je mening geven.

Instemmen en weigeren

Vrijwillige jeugdhulp kan alleen als jij en je ouders daarmee akkoord zijn.

  • Ben je 12 jaar of ouder? Dan moet men jouw instemming met de hulpverlening vragen.
  • Jonger dan 12? Dan is jouw instemming niet altijd verplicht, maar men moet wel minstens proberen om deze te krijgen. Daarbij wordt veelal gekeken in hoeverre je ‘bekwaam’ bent, dat betekent dat je weet wat goed is voor jou en wat de gevolgen kunnen zijn van jouw beslissingen.

Je hebt het recht om jeugdhulp te weigeren. Vindt de hulpverlener dat hulp toch noodzakelijk is? Dan kan hij de stap zetten naar een gemandateerde voorziening (ondersteuningscentra jeugdzorg en vertrouwenscentra kindermishandeling).

Vertrouwenspersoon

Het is niet altijd makkelijk om over je situatie en problemen te praten met een hulpverlener, consulent … Daarom mag je je laten bijstaan door een vertrouwenspersoon. Deze mag je ook bijstaan bij het inzien van je dossier. De vertrouwenspersoon moet wel voldoen aan enkele voorwaarden:

  • meerderjarig zijn;
  • niet rechtstreeks betrokken zijn bij jouw jeugdhulp;
  • heel duidelijk door jou aangewezen zijn;
  • beschikken over een uittreksel uit het strafregister model 2 (beter bekend als een bewijs van goed gedrag en zeden, model 2).

Meer weten? Neem een kijkje bij het thema vertrouwenspersoon.

Hulp is vertrouwelijk

De zaken die je vertelt, zijn vertrouwelijk. De consulent en hulpverlener gaan er omzichtig mee om. Ook andere gegevens over jou die ter sprake komen, worden discreet behandeld. Consulenten en hulpverleners zijn namelijk gebonden door het beroepsgeheim. Maar: als jij in gevaar bent, kunnen ze dit wel zeggen aan de jeugdrechter of het parket. Zo zorgen ze ervoor dat jij de hulp krijgt die nodig is.

Privacy en persoonlijke levenssfeer

Een hulpverlener of consulent moet steeds rekening houden met jouw cultuur, socio-economische situatie en eventuele handicap. Ook moet hij jouw politieke, ideologische, godsdienstige … overtuigingen en seksuele geaardheid respecteren.

Klachtrecht

Heb je een klacht over je jeugdhulp, een hulpverlener of consulent? Dan kan je de teamverantwoordelijke van jouw consulent of de directie van jouw voorziening contacteren. Deze zoeken samen met jou naar een oplossing. Kan je ook daar niet terecht je klacht of vraag? Dan is er Opgroeipunt, het meldpunt van Opgroeien.

Toegang tot je dossier

Heb je een klacht over je jeugdhulp, een hulpverlener of consulent? Dan kan je de teamverantwoordelijke van jouw consulent of de directie van de voorziening contacteren. Deze zoeken dan samen met jou naar een oplossing.

Maar soms kan je ook daar niet terecht met je klachten. Dan is er Opgroeipunt, het meldpunt van Opgroeien.

Je hebt recht op inzage van en uitleg over je dossier bij:

Je kan je steeds laten bijstaan door een vertrouwenspersoon bij het inzien van je dossier. Meer informatie daarover lees je bij het thema vertrouwenspersoon.

Je mag ook aanpassingen vragen of jouw versie van de feiten geven. Je hebt verder recht op een schriftelijk verslag over je dossiergegevens. Dat verslag is strikt persoonlijk en mag niet aan anderen worden gegeven of worden gebruikt voor andere zaken buiten de hulpverlening.

Ook als je geplaatst bent in een publieke jeugdinstelling (gemeenschapsinstellingen en het Vlaams detentiecentrum) heb je recht op een dossier en toegang tot dit dossier. Bekijk ook de toelichting over dossierinzage en mogelijke uitzonderingen.

Regelmatig opvolgen

Regelmatig heb je een gesprek met je hulpverlener of consulent over de hulpverlening. Bij die evaluatie kan ook jij steeds je mening geven.

Plichten in de jeugdhulp

Deelname

Het is belangrijk dat jij en je ouders goed meewerken aan de hulpverlening. Anders kunnen de jeugdhulpverleners jou niet echt helpen. Maar soms lukt het niet zo goed om mee te werken. Als jullie er samen niet meer uitkomen en de hulpverlener zich zorgen blijft maken over jou, kan hij naar een gemandateerde voorziening (ondersteuningscentra jeugdzorg en vertrouwenscentra kindermishandeling) stappen.

Meer weten over kinderrechten?